Op 1 juli 2021 treedt een wijziging van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme BES (WWFT-BES) in werking, waarmee de preventieve maatregelen tegen witwassen en financieren van terrorisme in Caribisch Nederland worden aangescherpt. Daarmee is de wijziging gericht op risico’s die zijn vastgesteld in de National Risk assessment BES, lost het knelpunten op die in de praktijk van de toepassing van de WWFT-BES zijn gebleken en zorgt het voor een volledige implementatie van de standaarden van de Financial Action Task Force (FATF). Tot slot geeft de wijziging uitvoering aan het plan van aanpak witwassen (Tweede Kamer 31.477, 41) van de Ministers Financiën en Justitie en Veiligheid.
De WWFT-BES wijzigt op veel onderdelen. Hierna volgt de voornaamste wijzigingen op het onderdeel die onder de bevoegdheid van de Douane CN valt. Het betreft het volgende:
Uitbreiding definitie liquide middelen
Ten eerste is het begrip “geld” in de definitiebepaling gewijzigd naar “liquide middelen” en is de definitie uitgebreid. Met de wijziging worden goud en diamanten onder de definitie van het nieuwe begrip liquide middelen gebracht in de WWFT-BES.
De FATF stelt in hun aanbeveling (nummer 32) dat edelmetalen en edelstenen zeer liquide zijn, eenvoudig inwisselbaar en bruikbaar voor het transporteren van waarde. Uit onderzoek van de FIOD, FATF en Europol is gebleken dat bij deze goederen regelmatig sprake is van een criminele herkomst en dat (veelvuldige) grensoverschrijding wordt gebruikt in het kader van het witwasproces.. Daarnaast wijst de praktijk uit dat criminelen voortdurend nieuwe methoden verzinnen om relatief grote sommen waarde te verplaatsen buiten het zicht van autoriteiten. Daarom is er een grondslag opgenomen om bij algemene maatregel van bestuur additionele waardedragers of goederen aan te wijzen als liquide middelen. Deze grondslag kan bijvoorbeeld aangewend worden om andere soorten edelmetalen of edelstenen aan te wijzen of om andere methodes aan te wijzen om eenvoudig fysiek grote sommen waarden te verplaatsen.
Kennisgevingsverplichting liquide middelen onbegeleid vervoer
Ten tweede zijn er regels gesteld voor onbegeleide transporten van liquide middelen zoals postcolli, koerier zendingen, onbegeleide bagage of containervracht. De FATF signaleert in zijn rapport dat de focus op transport door personen bij de bestrijding van witwassen ertoe heeft geleid dat er weinig zicht is op onbegeleide transporten van liquide middelen en dat transporten van liquide middelen onderhevig zijn aan dezelfde controle als onbegeleide transporten van gangbare goederen. In de wijziging van de WWFT-BES is er voor zulke gevallen een kennisgevingsverplichting opgenomen. Een kennisgeving wijkt van af van een aangifte in de zin dat een kennisgeving op verzoek van de douane wordt gedaan, terwijl een aangifte altijd en op eigen initiatief moet gebeuren. Voorheen vielen onbegeleide transporten van liquide middelen onder regulier transport van goederen. Hierdoor had de douane geen aanvullende bevoegdheden ten opzichte van onbegeleide transporten van liquide middelen, terwijl deze wel gebruikt kunnen worden voor criminele doeleinden. Door de kennisgeving te introduceren bij onbegeleid vervoer wordt toezicht en handhaving op onbegeleid vervoer in de WWFT-BES verankerd.
Bedragen onder de drempelwaarde van 10.000 USD
Tot slot is er een bevoegdheid voor de douane opgenomen om bij vervoer van liquide middelen onder het drempelbedrag (onder 10.000 USD), maar waarbij wel aanwijzingen zijn dat dit vervoer verband houdt met criminele activiteiten, eveneens een kennisgeving te verzoeken. Deze bevoegdheid geldt zowel voor vervoer door personen als onbegeleid vervoer. Nu kunnen criminelen die controle van de douane wensen te ontwijken dat doen door liquide middelen onder de waarde van het bij WWFT-BES gestelde bedrag te vervoeren. Dergelijke eenvoudige ontwijking is onwenselijk. Met deze bevoegdheid kan de douane bij vervoer van dergelijke liquide middelen verzoeken om een kennisgeving en deze kennisgeving melden bij Financial Intelligence Unit – Nederland (FIU)..
Voor het overige zijn ook de vereiste gegevens op het aangifteformulier uitgebreid. Hiervoor is er dan ook een nieuwe aangifteformulier door de Minister van Financiën vastgesteld.
Boetebeleid liquide middelen
De FATF heeft vele aanbevelingen die worden erkend als de internationale norm voor de bestrijding van witwassen en de financiering van terrorisme.
Eén daarvan betreft het fysieke transport van geld waarin onder andere aangegeven dat de landen doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties hebben op het schendingen van de aangifteplicht liquide middelen
In dit kader zijn er aanpassingen in de WWFT-BES en het Besluit WWFT-BES gemaakt en treden deze per 1 juli 2021 in werking.
In het Besluit WWFT-BES is er een nieuwe artikel ingevoegd, luidende:
Artikel 10a: “In afwijking van het bepaalde in de artikelen 6 tot en met 10 bedraagt de op grond van de artikelen 4.2 en 4.3 op te leggen bestuurlijke boete ten hoogste het bedrag dat is vastgesteld voor de vierde categorie*, bedoeld in artikel 27, vierde lid, van het Wetboek van Strafrecht BES.”
*Vierde categorie is thans USD 14.000.
Het Boetebeleid liquide middelen van Douane CN wordt als volgt vormgegeven.
Het strafrechtelijke sanctiesysteem BES kent voor het schenden van de aangifteplicht liquide middelen opzet en geen opzet een wettelijk maximum van USD 14.000. Dat betekent het volgende:
| Schending aangifteplicht | Hoogte bestuurlijke boete |
| Geen opzet | 10% van de totale waarde liquide middelen in USD (tot een maximumgeldboete van USD 14.000). |
| Opzet | 30% van de totale waarde liquide middelen in USD (tot een maximumgeldboete van USD 14.000). |