Dienstbetrekking en loon

Dienstbetrekking

Een dienstbetrekking is een arbeidsverhouding die is gebaseerd op een overeenkomst tussen een werkgever en een werknemer over de manier waarop de werknemer tegen betaling werk verricht. Deze overeenkomst is meestal schriftelijk vastgelegd, maar kan ook mondeling of stilzwijgend tot stand komen.

Voor de aanwezigheid van een dienstbetrekking maakt het niet uit of iemand in vaste dienst is of niet. Ook de omvang van de arbeid is niet van belang. Losse hulp­krachten of vakantiewerkers kunnen bijvoorbeeld ook een dienstbetrekking hebben.

Voor alle vormen van huishoudelijke werkzaamheden kan er sprake zijn van een dienstbetrekking. U moet dan als particuliere opdrachtgever loonheffing inhouden en afdragen. Daarnaast moet u werkgeverspremies afdragen.

Er is sprake van een dienstbetrekking bij een ambtelijke aanstelling (benoeming).

Soorten dienstbetrekkingen

Er zijn verschillende soorten dienstbetrekkingen:

• echte dienstbetrekking
• fictieve dienstbetrekking
• vroegere dienstbetrekking

Echte dienstbetrekking

Een echte dienstbetrekking heeft de volgende kenmerken:

• De werknemer heeft zich verplicht om enige tijd arbeid te verrichten.
• De werkgever is verplicht om de werknemer voor arbeid loon te betalen.
• Tussen de werknemer en de werkgever bestaat een gezagsverhouding.

Er is een gezagsverhouding als u het recht hebt om opdrachten en aanwijzingen te geven voor het werk dat moet worden gedaan. De werknemer moet zich aan uw opdrachten en aanwijzingen houden. Overigens kunt u dit recht ook overlaten aan een ander, bijvoorbeeld aan degene bij wie de werknemer feitelijk werkt (zoals bij detachering).

Er kan ook sprake zijn van een gezagsverhouding als u nauwelijks opdrachten en aanwijzingen geeft. Hiervan kan bijvoorbeeld sprake zijn als de aard en de omvang van het werk en/of de specifieke capaciteiten van de werknemer zich niet lenen om opdrachten en/of aanwijzingen te geven.

Fictieve dienstbetrekking

Als er geen sprake is van een echte dienstbetrekking, dan kan voor een aantal groepen personen de arbeidsverhouding tussen opdrachtgever en uitvoerder (en zelfs hulpen) toch worden beschouwd als een dienstbetrekking. Er is dan sprake van zogenoemde fictieve dienstbetrekkingen. Dat betekent in het algemeen dat u voor de inhoudingen op het loon dezelfde regels moet toepassen als bij echte dienstbetrekkingen.

Voor de loonheffing en werkgeverspremies worden de volgende arbeidsrelaties als fictieve dienst­betrekking aangemerkt:

• aannemers van werk en hun hulpen
  • bepaalde sporters
  • bepaalde artiesten
• degene wiens functie op een benoeming berust
• personen die niet anders dan op provisiebasis werken

Voor de heffing van loonbelasting/premie volksverzekeringen worden daarnaast de volgende arbeidsrelaties als fictieve dienstbetrekkingen aangemerkt:

• bestuurders van rechtspersonen
• commissarissen van rechtspersonen
• meewerkende kinderen

Vroegere dienstbetrekking

Behalve van echte en fictieve dienstbetrekkingen kan ook sprake zijn van een vroegere dienstbetrekking. In dat geval is de dienstbetrekking weliswaar beëindigd, maar ontvangt de ex-werknemer inkomsten op grond van zijn eerder vervulde (vroegere) dienstbetrekking. Voorbeelden zijn een pensioen- of een ontslaguitkering.

Loon

U moet de loonheffing en werkgeverspremies berekenen over het loon. Daarom is het belangrijk te bepalen wat precies tot het loon behoort. In het kort komt het erop neer dat loon alles is wat een werknemer ontvangt op grond van zijn dienstbetrekking.

Om vast te stellen of een bepaalde beloning tot het loon behoort, houdt u rekening met het volgende:
Het is niet van belang of de werknemer recht heeft op het loon. Zo is een vrijwillig gegeven gratificatie net zo goed loon als het winstaandeel waarop de werknemer recht kan hebben volgens zijn arbeidsvoorwaarden;

• Het is niet van belang of de werknemer voor het loon arbeid heeft verricht. Loon over verzuimde uren telt u gewoon mee;
• Het is niet van belang of de werknemer het loon in geld of in een andere vorm ontvangt. Beloningen in natura en aanspraken kunnen ook loon zijn.
• Het is niet van belang van wie de werknemer het loon krijgt. Uitkeringen uit een fonds dat aan de dienstbetrekking is verbonden, kunnen ook loon zijn, bijvoorbeeld een aan de onderneming verbonden studiefonds. Fooien kunnen ook tot het loon behoren

Uitgangspunt is dat het loon voor de loonheffing ook geldt voor de werknemersverzekeringen.

Vormen van loon

De volgende vormen van loon komen voor:

• loon in geld;
• loon in natura;
• (vrije) vergoedingen en verstrekkingen;
• uitkeringen bij bijzondere gebeurtenissen;
• aanspraken en uitkeringen op grond van aanspraken.